ํ์๋ํ๊ต ๊ณต๊ณต์ ์ฑ ๋ํ์ ์์ฌํ์(์ผ๊ฐ)
ํ์ ํ๊ณผ ์ ๊ณต์๊ฐ
1. ์ ์ฑ ํ์ ๊ณต
์ ์ฑ ๊ณผ์ ์ ๊ดํ ์ดํด์ ๊ฐ์ ์ ์ํ ์ด๋ก ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ 3๋จ๊ณ๋ก ์ ์ํ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ํตํด ์ ์ฑ ์ค๋ฌด๊ฐ๋ก์ ํ์ํ ๊ธฐ๋ณธ์์๊ณผ ์์ง์ ํจ์์ํค๋ ๋ฐ ๋ชฉํ๋ฅผ ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ธฐ๋ณธ๊ณผ์ (๊ณต๊ณต์ ์ฑ ๋ถ์๊ฐ๊ฐ ๋๊ธฐ ์ํ ํ์์ ์ธ ๋ถ์์ง์๊ณผ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ) -> ๊ด๋ฆฌ๊ณผ์ (์ ์ฑ ์ ๊ตฌํํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ๊ด๋ฆฌ๊ธฐ์ ๊ฐํ) -> ํนํ๊ณผ์ (๋ ์์ ๊ณต๊ณต์ ์ฑ ์์ญ์ ์ ๋ฌธ์ฑ์ ์ฌํ ๋ฐ ๋ฐ์ )
์ ๊ณตํ์: ๊ณต๊ณต์ ์ฑ ๋ก , ํ์ ์ด๋ก , ์กฐ์ฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ก , ์กฐ์ง๊ด๋ฆฌ๋ก
์ ๊ณต์ ํ: ์ ์ฑ ๋ถ์, ์ ์ฑ ๊ณผ์ ๋ก , ์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ก , ๊ฑฐ๋ฒ๋์ค๋ก , ๊ณ๋๋ถ์, ๊ณต๊ณต๊ฒฝ์ ํ, ์ ์ฑ ํ์ธ๋ฏธ๋, ๋ฌธํ์ ์ฑ , ํ๊ฒฝ์ ์ฑ
๊ต๊ณผ๋ชฉ์๊ฐ
<์กฐ์ฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ก >
์ค์ฆ์ , ๊ฒฝํ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ด์ฌ์ด ์๋ ์์๋ค์๊ฒ ์กฐ์ฌ์ค๊ณ์ ํ์ํ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์๊ฐํ๋๋ฐ ๋ชฉ์ ์ด ์๋ค.
์ด์ ๋ณธ ๊ณผ๋ชฉ์๋ ๊ณผํ์ ํ๊ตฌ๊ณผ์ ์ ๋ํด์ ๋
ผ๋ฆฌ์ฒด๊ณ, ์ฐ๊ตฌ๋ฌธ์ ์ ํ์ฑ, ๊ธฐ์กด๋ฌธํ์ ๊ฒํ , ์ด๋ก ์ /๊ฐ๋
์ ์ค๊ฑฐํ ๋ฐ ๋ชจํ์ ์ค์ , ๊ฒฝ์๊ฐ์ค์ ์ค์ , ์กฐ์ฌ์ค๊ณ/์ ๊ทผ๋ฐฉ๋ฒ, ์ธก์ ๋๊ตฌ ๋ฐ ์ฒ๋๊ตฌ์ฑ, ํ๋ณธ์ถ์ถ ๋ฐ ํ๋ณธ์ค๊ณ, ์๋ฃ์์ง๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ์ฐ๊ตฌํ๋์ ๊ดํ ์ผ์ ํ์ ์์ฐ์ ์์ฑ ๋ฑ ์ฐ๊ตฌ๊ณํ์์ ์์ฑ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ดํ ๋ด์ฉ์ ์ฃผ๋ก ๋ค๋ฃฌ๋ค.
<์กฐ์ง๊ด๋ฆฌ๋ก >
๋ณธ ๊ณผ๋ชฉ์ ์กฐ์ง์ค๊ณ์ ์กฐ์ง๋ณํ ๋ฐ ์ง์์ ์ธ ์๋ก์ด ์กฐ์ง์ ์ถ๊ตฌ๋ผ๋ ๋น๋ฉด์ ๊ณผ์ ์ ํด๊ฒฐ์ ์ํ ์ด๋ก ์ ์ธก๋ฉด๊ณผ ์ค์ ์ ์ธก๋ฉด์ ์ดํด๋ฅผ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค.
<๊ณต๊ณต์ ์ฑ
๋ก >
๊ณต๊ณต์ ์ฑ
(public policy)์ ๊ดํ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ดํด์ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ์ํ ๊ฐ์ข์ด๋ค.
์ ์ฑ
์ ๋ณธ์ง์ ๋ฌด์์ด๋ฉฐ, ์ด๋ป๊ฒ ํ์ฑ๋๊ณ ์งํ๋๋์ง, ๋ํ '์ข์ ์ ์ฑ
'์ด๋ ์ด๋ค ๊ฒ์ด๋ฉฐ ์ด๋ป๊ฒ ๋ง๋ค์ด์ผ ํ๋์ง์ ๋ํ ๋
ผ์๊ฐ ๋ณธ ๊ฐ์์ ํต์ฌ์ฃผ์ ์ด๋ฉฐ, ๊ณต๊ณต์ ์ฑ
๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ฃผ์ ๋
ผ์ ๋ค์ ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ดํด๋ณด๊ณ ๋ํ์ ์ธ ์ด๋ก , ๋ชจ๋ธ, ๊ฐ๋
๋ค์ ์๊ฐํจ์ผ๋ก์จ ์ ์ฑ
์ ๋ฐ๋ผ๋ณด๋ ์์ผ๋ฅผ ๋ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
<ํ์ ์ด๋ก >
ํ์ ํ์ ์ฌํ๊ฐ ์ง๋ฉดํ๊ณ ์๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ์ฌ ๊ตญ๊ฐ์ ๋ฐ์ ์ ์ถ๊ตฌํ๋ ํ๋ฌธ์ด๋ค.
ํ์ ํ์ ์ด์๋ก ์ ๊ฑฐ์ณ ์ผ์๋ก ์ ์ฃผ์ฅํ๋ ํ ์์ ์์ ํ์ ๊ธฐ๊ด๋ค์ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ๋ชฉ์ ์ ์ ๋ถ์ ๋ชจ๋ ์์ค์์ ํ์ ๊ธฐ๊ด์ ํตํ์ฌ ์๋ฏผ๋ค์ ์ํ์ฌ ๋ด์ฌํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ฌ ํ์ ์ฃผ๋๊ตญ๊ฐํ ์ํฉ์์ ํ์ ๊ฐ๋ค์ด ๊ตญ๋ฏผ์๊ฒ ์ฑ
์์ฑ๊ณผ ์ฑ
๋ฌด์ฑ์ ์งํค๊ณ ํ๋ฒ์ ๊ฐ์น์ ์ค์ํ๋ฉฐ, ๊ณต์ต์ ํ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์๋ฏผ๋ค์ ์ง์๊ณผ ๋ฅ๋ ฅ์ ์กด์คํ๋ ์ญํ ์ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์ธ ๊ฒ ์ค์ ํ๋์ด๋ฉฐ ํ์ ํ์ด ๋ค๋ฃจ์ด์ผ ํ ๋ฌธ์ ๋ค์ด๋ค.
<์ ์ฑ
ํ์ธ๋ฏธ๋>
๋ณธ ๊ณผ๋ชฉ์ ์ ์ฑ
ํ์ฑ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ์ฑ
๊ฒฐ์ , ์ ์ฑ
์งํ, ์ ์ฑ
ํ๊ฐ์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง์ ์ด๋ก ๊ณผ ์ ์ฑ
์ฌ๋ก์ ๋ํ ์ค์ฆ์ ์ฐ๊ตฌ๋ถ์ ๋ฐ ํ ๋ก ์ ์งํํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค.
<๊ณ๋๋ถ์>
ํ์์ฒญ๊ตฌ๋
ผ๋ฌธ์ ์ค๋น์ ๊ด๋ จํ์ฌ ๋ค์ํ ์ฌํ ๋ฐ ์ ์ฑ
์๋ฃ์ ๊ณผํ์ ์ธ ๋ถ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋๋ฌ์ผ ์ ์ค์ฑ ์๋ ์ ๊ทผ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ํต๊ณ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ฉ์ ์๊ฐํ๊ณ , ์์ธ๋ฌ SPSS/PC+์ ๊ฐ์ข
์ด๊ธ, ์ค๊ธ, ๊ณ ๊ธ ํต๊ณํจํค์ง ๋ถํ๋ก๊ทธ๋จ๋ค์ ์ด์ฉํ ์์ ์๋ฃ์ ๋ถ์๊ณผ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ์ ํด์ ๋ฐ ์ถ๋ก ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๊ฐํ๋ ค๋ ๋ฐ ์๋ค.
<ํ๊ฒฝ์ ์ฑ
>
๋ณธ ๊ณผ๋ชฉ์ ์์ฐ์ ํจ๊ณผ์ , ์์ฐ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ์ด์ฉ๊ณผ ํ๊ฒฝ๋ณดํธ์ ๊ดํ ์ ์ฑ
๋ฑ์ ๋ชจ์ํ๊ณ , ์์๊ณ ๊ฐ ๋ฐฉ์ง๋์ฑ
๋ฐ ์์๋ณด์ ๋์ฑ
๋ฑ์ ํ๊ตฌํ๋ฉฐ, ์์๊ฐ๋ฐ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ํ๊ฒฝ์ค์ผ์ ๋ฐฉ์ง ๋๋ ๋ณด๋ค ์ข์ ํ๊ฒฝ๊ฐ์ ์ ๊ดํ ์ ์ฑ
์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค.
<๊ณต๊ณต๊ฒฝ์ ํ>
๊ณต๊ณต๊ฒฝ์ ํ์ ๊ธฐ์ด์ ์ธ ์ด๋ก ์ ํ์ตํจ์ผ๋ก์จ ๊ณต๊ณต๋ถ๋ฌธ์ ์ญํ ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๋ ๊ฒ์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ผ๋ก ํ๋ค.
๋ณด๋ค ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก๋ ์์ฅ์ ์ญํ ์ ํจ์จ์ฑ ๊ด์ ์์ ๋ฐ๋ผ๋ณด๊ณ , ์์ฅ์ด ์คํจํ ์ ์๋ ๊ณต๊ณต์ฌ(Public Goods), ์ธ๋ถ์ฑ(Externality) ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ดํด๋ณธ ํ ์ ๋ถ์ ๋น์๋ฆฌ๋ถ๋ฌธ์ ์ญํ ์ ์ดํด๋ณด๊ฒ ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
<์ ์ฑ
๊ณผ์ ๋ก >
๋ณธ ๊ณผ๋ชฉ์ ์ ์ฑ
๊ณผ์ ์ ๊ธฐ์ด์ด๋ก , ์ ์ฑ
๋ฌธ์ , ๋ชจํ ๋ฑ์ ๊ฒํ , ํ๊ตญ์ ๊ณต๊ณต์ ์ฑ
ํ์ฑ๊ณผ ์ค์์ ํ์ธ, ํ๊ตญ์ ์ฃผ์ ์ ์ฑ
์ฌ๋ก๋ฅผ ์ ์ ํ์ฌ ์ ์ฑ
๊ณผ์ ์ ๋ฐ์ ๋ถ์, ์ ์ฑ
๊ณผ์ ์์ ์ ์ฑ
๋ด๋ก ๊ณผ ์ฐธ์ฌ์๋ค์ ์์ฑ์ ๋น๊ต ๋ถ์ํ๋ค.
<์ ์ฑ
๋ถ์>
์ ์ฑ
๋ฌธ์ ์ ๊ตฌ์กฐํ, ๊ธฐ๋๋๋ ์ ์ฑ
๊ฒฐ๊ณผ์ ์์ธก, ์ ํธ๋๋ ์ ์ฑ
์ ์ ์, ๊ด์ฐฐ๋ ์ ์ฑ
๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ๊ฒ, ์ ์ฑ
์ฑ๊ณผ์ ํ๊ฐ ๋ฑ ์ ์ฑ
๋ถ์์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค๊ณผ ์ ์ฑ
๋
ผ์ฆ, ์ ์ฑ
๋ถ์์ ์ ๋ฌ์ ๊ดํ ์ง์๊ณผ ๊ธฐ์ ๋ฑ์ ์ฃผ๋ก ๋ค๋ฃฌ๋ค.
<๊ฑฐ๋ฒ๋์ค๋ก >
๊ณต๊ณต๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๊ณผ ๊ตญ๊ฐ๊ฑฐ๋ฒ๋์ค์ ๋ํด ์ฌํ์ ์๋ณธ ๋ฐ ์ ๋ขฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๋ฏผ์ฐธ์ฌ์ ๊ด์ ์์ ๊ณต๊ณต๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๊ณผ ์ ๋ถ์ ์ญํ ์ ๋ํด ํ๊ตฌํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌํ์ ๊ธฐ์
๊ณผ ์ ๋ถ์ ์ญํ ์ ๋ํด ๊ณต๊ณต๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ์ฃผ์ฒด๋ก์ ๊ธฐ์
์ ์ญํ ๊ณผ ๊ธฐ์
์ ์ธก๋ฉด์์ ํ๋ ฅ์ ๊ฑฐ๋ฒ๋์ค์ ๊ดํ ์ค์ฆ์ ์ฐ๊ตฌ์ธ ๋
น์์ฑ์ฅ ๊ฑฐ๋ฒ๋์ค์ ๋ํด ํ์ตํ๊ณ , ๊ฑฐ๋ฒ๋์ค๋ฅผ ํ์ฉํ ๊ธฐ์
์ ์ฌํข๊ฑฐ ์ฑ
์ํ๋๊ณผ ํ์ฑํ ๋ฐฉ์์ ๋
ผ์ํ๋ค.
<๋ฌธํ์ ์ฑ
>
๋ฌธํ์ ์ฑ
์ ์ด๋ก ์ , ์ค์ฒ์ ์ ๊ทผ์ ํตํด ํ๊ตญ์ฌํ์์ ๋ฌธํ์ ์ฑ
์ด ๊ฐ์ง๋ ์๋ฏธ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค.
ํนํ ์ญ์ฌ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๋ฌธํ์ ์ฑ ์ ๋ณ๋๊ณผ ์ฃผ์ ์ ์ฑ ์ฌ๋ก ๋ฑ์ ๊ฒํ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ฌธํ์ ์ฑ ์ ์ฃผ์ ์ด์ ์ง๋จ๊ณผ ๋๋ถ์ด ๋ฐ๋์งํ ์ ์ฑ ๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
<์ ์ฑ
ํ๊ฐ๋ก >
๋ณธ ๊ณผ๋ชฉ์ ์ ์ฑ
์ ๋ํ ํ๋ฌธ์ ์ดํด๋ฅผ ๋์ด๊ณ , ์ ์ฑ
๋ถ์๊ณผ ์ ์ฑ
ํ๊ฐ์ ๋ํ ์ฐจ์ด์ ๋ํด ์ดํดํ๋ฉฐ, ์ ์ฑ
ํ๊ฐ์ ๋์, ์ด์ , ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฑ์ ๋ํ ์ด๋ก ํ์
๊ณผ ์ค์ ์ ์ฑ
์ฌ๋ก์ ๋ํ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ฐ์ตํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ๋ค.